De Utrechtse Rookworsten Test

Wintertijd!

De dagen worden korter, de supermarkten zijn al bezig aan hun derde levering kruidnoten, en dat kan maar één ding betekenen: het stamppottenseizoen komt er weer aan. En wat hoort er bij stamppot? Juist, die klassieker uit de Nederlandse keuken, Held van de HEMA en in supermarkten massaal te vinden in de verpakkingen van UNOX: de rookworst.

Niet alleen in supermarkt en HEMA vind je de rookworst, je kunt hem ook gewoon halen (jawel, nog steeds!) bij de slager om de hoek – of een paar hoeken verder, als hij niet om jouw hoek zit. En laten we eerlijk zijn: een ambachtelijke worst, zelf gedraaid en gerookt door zo’n vakman, dat klinkt toch al meteen veel lekkerder dan de eenheidsworst die je bij Appie, Jumbo of HEMA haalt? Precies!

Lekkerder klinken is natuurlijk niet hetzefde als lekkerder zijn. Ook ik lust best zo’n Halve Warme uit de pan van de HEMA als het koud is, maar bij de stamppot wil ik toch graag een ècht lekkere rookworst. Hoe kom je er achter welke rookworst de lekkerste is? Proeven. Proeven. En nog eens proeven.

Al die rookworsten proeven is een hele klus. Al die slagers, al wie worsten… Wie in Utrecht woont heeft het een stuk makkelijker, want ik presenteer bij deze de enige echte

Utrechtse Rookworsten Test

Dè ultieme gids voor de rookworstenkoper in Utrecht, zodat je gewoon meteen naar de juiste slager kunt gaan om zo’n lekkere, sappige, kruidige worst voor de winterdagen te halen. Natuurlijk is smaak subjectief, dus je zult een beetje vertrouwen in me moeten hebben…

De Selectie

Het uitvoeren van zo’n test begint met het opstellen van de selectiecriteria, maar dat was niet al te ingewikkeld: de slager moest een winkel hebben in Utrecht (inclusief Leidsche Rijn, exclusief Vleuten) en er werd steeds gekozen voor een varkensrookworst, type fijn.

Kosten (mwoch) nog moeite (mwa) werden gespaard om de lekkerste rookworst in de stad Utrecht te vinden. Met behulp van de Gouden Gids (weinig hulp) en Google en Google Maps (veel handiger) ging ik op zoek naar de slagers van Utrecht, om daar een selectie uit te maken voor de Utrechtse Rookworsten Test.

Dat viel tegen. Of mee, het is net hoe je er tegenaan kijkt: ik telde in totaal twaalf slagers waarvan je verwacht dat je er fijne varkensrookworsten aan kunt treffen – de kans dat je een varkensrookworst aantreft bij een islamitische slager lijkt me nul. Twaalf slagers in heel Utrecht – dat was even een tegenvaller. Sterker nog, ik heb in sommige delen van Utrecht helemaal geen (Hollandse) slagers kunnen vinden, zoals in Lunetten. Dat is erg jammer, maar ja, als niemand naar een slager gaat, dan houdt het snel op. Elk nadeel heeft dan weer zijn voordeel: alle slagers werden voor de test geselecteerd.

Testverantwoording

Na een flink rondje op de fiets door Utrecht kwam ik thuis met 12 rookworsten en kon het echte testen beginnen. Er moest meteen een belangrijke beslissing worden genomen, want sommige worsten zijn voorgegaard (dus die gooi je 10 minuten in water dat tegen de kook aan is – of je kookt hem mee, zoals één slager aangaf), sommige zijn alleen gerookt en niet gegaard en moeten dus langer in het water. Daarbij verschilt het advies dan van 20 minuten tegen de kook aan tot 30 minuten op 80  graden. Na een kleine rekensom kwam ik er achter dat het niet heel praktisch was om iedere worst apart te gaan verwarmen.

Ik heb daarom uiteindelijk gekozen voor een middenweg: 25 minuten op 90 graden. Een gegaarde worst moest daar tegenkunnen, en een niet-gegaarde worst zou dan toch wel gaar moeten zijn. Om de constante temperatuur te houden heb ik de Anova Precision Cooker uit de kast gehaald. Eigenlijk is dit apparaat bedoeld voor sous vide bereidingen, maar dit werkt ook, als had het apparaat wel duidelijk moeite om de 90 graden te halen.

Alle worsten zijn – in huiselijke kring – beoordeeld op geur vóór het bereiden, en de smaak, sappigheid en structuur na het bereiden. In de waardering is wel een weging gemaakt. Zo zegt de geur vooraf niet alles over de smaak, en telt daarom maar voor de helft mee; smaak telt echter dubbel, want alles valt of staat met de smaak. Een worst kan wel heel sappig zijn, maar als hij daardoor niet lekker is, is het gewoon geen goede rookworst.

Ook zijn er van iedere worst twee foto’s gemaakt: één vóór bereiding, en eentje na bereiding en aansnijden. Op een bedje van boerenkool – je mag natuurlijk ook zuurkool eten, maar voor de foto kwam boerenkool beter uit. Hieronder volgen de testresultaten, en de lekkerste bewaren we voor het laatst natuurlijk!

De testresultaten

Keurslager Pott en Zoon
Smaragdplein 223

Prijs: €3,95 Gewicht: 261 gram (€15,13/kg)
Prijs: €3,95
Gewicht: 261 gram (€15,13/kg)

De worst ruikt nergens naar, de smaak is om te huilen. Heel erg zout en hele rare kruiding. De worst heeft een rare bijsmaak, een vieze. De worst is vrij rul, en wel redelijk sappig. Sap is ook smaak, en dat wil je bij deze worst juist niet. Bah.

Eindcijfer: 4,11

Slagerij Blankenstijn
Laan van Chartroise 83

Prijs: 2,50 Gewicht: 248 gram (€10,00/kg)
Prijs: 2,50
Gewicht: 248 gram (€10,00/kg)

De rookworst van Slagerij Blankenstijn heeft weinig geur, misschien ruik je de kruiding nog het meeste. Als je goed ruikt, tenminste. De worst heeft ook weinig rooksmaak, is behoorlijk zout, en het velletje smaakt naar karton. Deze worst doet in smaak en structuur nog het meeste denken aan de snackbarbraadworst. Heeft weinig met een rookworst te maken.

Eindcijfer: 5,44

Biologische Slager De Molen
Adelaarstraat 30A

Prijs: 4,73 Gewicht: 280 gram (€16,90/kg)
Prijs: 4,73
Gewicht: 280 gram (€16,90/kg)

De geur van de worst heeft in de verte iets van kruiden, doet denken aan de rook van licht hout. De geur is positiever dan de smaak: de worst heeft een rare nootachtige smaak. Alsof de slager er een zak hazelnoten of walnoten doorheen heeft gedaan. De structuur is wel o.k., en ook de sappigheid is best goed, maar de worst valt, in negatieve zin, op door de smaak.

Eindcijfer: 5,67

Keurslager van Schip
Balijelaan 6

Prijs: €3,70 Gewicht: 264 gram (€13,05/kg)
Prijs: €3,70
Gewicht: 264 gram (€13,05/kg)

Deze worst met generieke ‘middle of the road’ worstgeur heeft een beetje een rokerige smaak, maar is ook veel te zout, en het zout overheerst. De worst is wel sappig, de structuur doet wel erg denken aan die van de grote fabrieksjongens. Het velletje voelt kunstmatig en rubberig, dus flink doorkauwen.

Eindcijfer: 6,28

Biologische Slagerij Gerrit Takke
Biltstraat 66

Prijs: €2,62 Gewicht: 220 gram (€11,90/kg)
Prijs: €2,62
Gewicht: 220 gram (€11,90/kg)

Deze worst van Gerrit Takke heeft geen sterke rookgeur, maar is wel licht kruidig. De smaak is allemaal erg weinig: weinig kruiden, weinig rook, weinig zout. Eigenlijk vooral een vettige smaak, alsof je op een klont boter zuigt. Daarnaast smaakt het velletje naar karton. De worst is niet te rul, en niet te compact, dus dat is in orde, maar de worst is niet bijzonder sappig.

Eindcijfer: 6,78

Slagerij van Es
Amsterdamsestraatweg 589

Prijs: 3,45 Gewicht: 300 gram (€11,50/kg)
Prijs: 3,45
Gewicht: 300 gram (€11,50/kg)

De rokerige geur wordt teniet gedaan door de zoute geur die er ook nadrukkelijk vanaf komt. De smaak van de worst is ook wat aan de zoute kant, maar heeft verder niet een heel uitgesproken smaak. Weinig karakter, behalve in de structuur: de worst is taai en rubberig. Wel lekker sappig.

Eindcijfer: 7,33

Keurslager Oostveen
Ella Fitzgeralplein 12

Prijs: €3,85 Gewicht: 242 gram (€15,90/kg)
Prijs: €3,85
Gewicht: 242 gram (€15,90/kg)

De geur van deze worst van Keurslager Oostveen is niet heel dominant, en een beetje kruidig. De smaak en de geur komen daardoor wel overeen: weinig rooksmaak, kruiden vind je ook niet echt terug, en ook is de worst niet heel zout. Dat laatste kan ook een positief punt zijn. De worst is wel lekker sappig, en scoort ook hoge punten qua structuur, niet te rul en niet te compact, waardoor het eindoordeel best positief is.

Eindcijfer: 7,33

Scharrelslagerij Tonus
Jutfaseweg 93

Prijs: €3,05 Gewicht: 226 gram (€13,50/kg)
Prijs: €3,05
Gewicht: 226 gram (€13,50/kg)

De worst van Scharrelslagerij Tonus heeft een sterke rookgeur, maar ruikt ook vrij zout. De worst blijkt bij het proeven echter juist licht gezouten en niet is niet heel kruidig. Misschien is bij het aansnijden alle smaak uit de worst gelopen. Er zat in ieder geval een flink gat in de worst. De worst heeft een prettige structuur, maar is wel wat droog. De sappigheid is er waarschijnlijk uitgelopen.

Eindcijfer: 7,5

Biologische Slagerij Ron Agterberg
Nachtegaalstraat 80

Prijs: €4,60 Gewicht: 271 gram (€16,97/kg)
Prijs: €4,60
Gewicht: 271 gram (€16,97/kg)

De worst heeft een sterke rookgeur, een beetje kruiden, en ruikt naar varken. Smaak is goed in orde, fijn gekruid, en niet te zout. De structuur valt echter tegen, daarin doet de worst meer denken aan de bekende worsten van de grote merken. De worst is ook wat aan de droge kant.

Eindcijfer: 7,5

Keurslager Van Vuuren
Twijnstraat 52

Prijs: €4,52 Gewicht: 274 gram (€16,50/kg)
Prijs: €4,52
Gewicht: 274 gram (€16,50/kg)

Deze rookworst, gemaakt van het Livar-varken ruikt duidelijk naar rook en kruiden, die geenszins overheersen. Ook de smaak is heel kruidig en hij is niet te zout. De kruiding is wel een punt van discussie: sommige mensen zouden er rozemarijn of zelfs een vleugje lavendel in kunnen proeven, en dat wordt niet altijd positief ervaren. De worst is lekker sappig en heeft een prettige structuur: niet te compact en de worst valt in de mond een beetje uit elkaar.

Eindcijfer: 7,78

Slagerij Brouwer
Burgemeester Reigerstraat 38

Prijs: €3,89 Gewicht: 280 gram (€13,90/kg)
Prijs: €3,89
Gewicht: 280 gram (€13,90/kg)

Deze worst heeft een goede rooksmaak, en is vrij kruidig. Die kruidigheid is een verrassing, want die was vooraf niet erg goed te ruiken. Zout is keurig op orde: niet te veel, en zeker ook niet te weinig. De worst is ook heerlijk sappig, maar laat het op structuur een beetje afweten: een tikkeltje rubberig, en dat kost toch een puntje.

Eindcijfer: 7,83

Keurslager Harry van Schaik
Troosterhof 28

Prijs: €4,64 Gewicht: 334 gram (€13,90/kg)
Prijs: €4,64
Gewicht: 334 gram (€13,90/kg)

De worst ruikt heel kruidig, en heeft geen sterke rookgeur. De smaak is heel kruidig, met een peperig aroma, zonder pittig te zijn. Prettige smaak die lang blijft hangen. Samen met de prima structuur en een goede sappigheid is dit een heel goede worst. De beste worst uit de test, zelfs.

Eindcijfer: 7,94

Conclusie

Het zal duidelijk zijn: de rookworst van Harry van Schaik vinden wij hier de lekkerste rookworst van Utrecht, met in zijn kielzog Slagerij Brouwer en Keurslager Van Vuuren, die ook een prima worst verkopen. Van de 12 geteste slagerijen scoren er drie een (dikke) onvoldoende, is er ééntje met de hakken over de sloot, en de rest zijn aardige middenmoters. Wie deze winter de allerlekkerste rookworst bij zijn stamppot wil, gaat – net als ik – in ieder geval naar Winkelcentrum De Gaard, want daar zit Harry van Schaik, met de allerlekkerste rookworst van Utrecht. Harry, van harte gefeliciteerd, je hebt er in ieder geval één klant bij.